اگر کودک شما همیشه نگران است، از موقعیت‌های خاصی می‌ترسد یا از درد شکم و سردردهای مکرر شکایت دارد، ممکن است پای “اضطراب” در میان باشد. این مشکل، برخلاف تصور رایج، بین کودکان بسیار شایع است. خوشبختانه با درک و شناخت به موقع، ما به عنوان والدین می‌توانیم بهترین حامی برای مدیریت این احساس و بازگرداندن آرامش به زندگی آنان باشیم.
لونا هستم همراه شما در مسیر اگاهی. ما در این مقاله در مورد نشانه های اضطراب در کودکان و راه حل های مناسب ان با شما صحبت خواهیم کرد، با ما همراه باشید..
درست همانند بزرگسالان، تجربه نگرانی و اضطراب بخشی طبیعی از فرآیند رشد کودکان و نوجوانان است. این احساسات می‌توانند در مواجهه با موقعیت‌های تازه،مانندفرزند جدید، مدرسه یا امتحان..، به عنوان واکنشی سالم ظاهر شوند. اما زمانی که این اضطراب از حد معمول فراتر رود، به شکلی پایدار درآید و همچون سایه ای بر شادابی، سلامت جسمی و پیشرفت تحصیلی فرزندتان سنگینی کند، دیگر نمی‌توان آن را بخش ساده‌ای از دوران رشد دانست. در چنین شرایطی، شناسایی به موقع و درخواست کمک حرفه‌ای، نه تنها نشانه هوشیاری، بلکه نخستین و ارزشمندترین گام برای بازگرداندن آرامش و امنیت به دنیای درونی اوست.
چه چیزی کودکان را مضطرب می‌کند؟
کودکان می‌توانند در سنین مختلف در مورد چیزهای مختلف احساس اضطراب کنند. بسیاری از این نگرانی‌ها بخش طبیعی از رشد هستند.
از حدود ۶ ماهگی تا ۳ سالگی، اضطراب جدایی برای کودکان خردسال بسیار رایج است. آنها ممکن است هنگام جدایی از والدین یا مراقبان خود، به والدین بچسبند و گریه کنند. این یک مرحله طبیعی در رشد کودک است و باید در حدود ۲ تا ۳ سالگی متوقف شود.
همچنین برای کودکان پیش دبستانی رایج است که ترس‌ها یا فوبیاهای خاصی ایجاد کنند. ترس‌های رایج در اوایل کودکی شامل حیوانات، حشرات، طوفان‌ها، ارتفاع، آب، خون و تاریکی است. این ترس‌ها معمولاً به تدریج و خود به خود از بین می‌روند.
همچنین ممکن است زمان‌های دیگری در زندگی کودک وجود داشته باشد که احساس اضطراب کند. به عنوان مثال، بسیاری از کودکان هنگام رفتن به مدرسه جدید یا قبل از امتحانات و آزمون‌ها احساس اضطراب می‌کنند. برخی از کودکان در موقعیت‌های اجتماعی احساس خجالت می‌کنند و ممکن است در این مورد به حمایت نیاز داشته باشند.
شروع دوره متوسطه نیز می‌تواند دشوار باشد. مدرسه بزرگتر است،تغییرات هورمونی، اتفاقات جدید، فرزند شما باید دوستان جدیدی پیدا کند و به تنهایی مسئول مدیریت روز خود است.
چه زمانی اضطراب برای کودکان مشکل‌ساز می‌شود؟
اضطراب زمانی برای کودکان مشکل‌ساز می‌شود که شروع به ایجاد اختلال در زندگی روزمره آنها کند.
اگر در زمان امتحان به مدرسه‌ای بروید، همه بچه‌ها مضطرب خواهند بود، اما برخی ممکن است آنقدر مضطرب باشند که نتوانند آن روز صبح به مدرسه بروند یا امتحان دهند.
اضطراب می‌تواند زمانی برای فرزند شما مشکل‌ساز شود که:
-بسیار شدید باشد یا بدتر شود و از بین نرود.
-مانع فعالیت‌های روزانه شود و فرزند شما را از انجام کارهایی که از آنها لذت می‌برد، باز دارد.
اضطراب شدید مانند این می‌تواند به سلامت روانی و عاطفی کودکان آسیب برساند و بر عزت نفس و اعتماد به نفس آنها تأثیر بگذارد. آنها ممکن است گوشه‌گیر شوند و برای جلوگیری از چیزها یا موقعیت‌هایی که باعث اضطراب آنها می‌شود، به هر کاری دست بزنند.
نشانه‌های اضطراب در کودکان چیست؟
وقتی کودکان خردسال احساس اضطراب می‌کنند، همیشه نمی‌توانند آنچه را که احساس می‌کنند درک یا بیان کنند. ممکن است متوجه شوید که آنها:
-تحریک‌پذیر، گریان یا وابسته می‌شوند
-به سختی می‌خوابند
-شب‌ها از خواب می‌پرند
-شروع به خیس کردن رختخواب می‌کنند
-خواب‌های بد می‌بینند
-اغلب درد معده یا سردرد یا تهوع دارند
در کودکان بزرگتر ممکن است متوجه شوید که آنها:
-اعتماد به نفس کافی برای امتحان کردن چیزهای جدید ندارند یا به نظر می‌رسد قادر به رویارویی با چالش‌های ساده و روزمره نیستند
-تمرکز برایشان دشوار است
-مشکلاتی در خواب یا غذا خوردن دارند
-عصبانیت‌های ناگهانی دارند
-افکار منفی زیادی دارند یا مدام فکر می‌کنند که اتفاقات بدی قرار است رخ دهد
-از فعالیت‌های روزمره مانند دیدن دوستان، بیرون رفتن در مکان‌های عمومی یا رفتن به مدرسه اجتناب می‌کنند.
چرا فرزند من مضطرب است؟
بعضی از کودکان بیشتر از دیگران احتمال نگرانی و اضطراب دارند. آنها اغلب تغییر را دشوار می‌دانند و ممکن است پس از ورود فرزند جدید یا اسباب‌کشی خانه یا هنگام شروع مدرسه جدید و.. مضطرب شوند.
کودکانی که دلبستگى ايمن نداشته باشند يا تجربه ناراحت‌کننده یا آسیب‌زایی مانند تجاوز، تصادف رانندگی یا آتش‌سوزی خانه و… داشته‌اندممکن است بعداً دچار اضطراب شوند.
-همچنين بحث‌ها و درگیری‌های خانوادگی نیز می‌تواند باعث شود کودکان احساس ناامنی و اضطراب کنند.
در مدرسه، کودکان ممکن است در مورد چیزهایی مانند کار مدرسه، معلمان شان، قلدری یا تنهایی احساس اضطراب کنند. آنها ممکن است با چیزهایی مانند سر و صدای سایر کودکان در مدرسه مشکل داشته باشند.
نوجوانان بیشتر از سایر گروه‌های سنی دچار اضطراب اجتماعی می‌شوند، از اجتماعات اجتماعی اجتناب می‌کنند یا برای فرار از آنها بهانه می‌آورند.
چگونه به یک کودک مضطرب کمک کنیم
اگر کودکی اضطراب را تجربه می‌کند، کارهایی وجود دارد که والدین و مراقبان می‌توانند برای کمک به او انجام دهند:
-اول و مهمتر از همه، مهم است که با فرزندتان در مورد اضطراب یا نگرانی‌هایش صحبت کنید. با دقت به آنها گوش دهید تا احساساتشان را درک کنید.
-سعی کنید نگرانی‌های آنها را نادیده نگیرید. به آنها اطمینان دهید که تشخیص و صحبت در مورد مشکلات خوب است و به آنها نشان دهید که احساس آنها را درک می‌کنید. با فرزندتان صحبت کنید تا بفهمید چه چیزی باعث اضطراب او می‌شود. می‌تواند در زمان‌ها یا موقعیت‌های خاصی باشد.
-اگر فرزند شما به اندازه کافی بزرگ است، توضیح اینکه اضطراب چیست و اثرات جسمی آن بر بدن ما چیست، ممکن است مفید باشد.
-اضطراب را به عنوان یک واکنش طبیعی به استرس که بر افکار، احساسات و رفتار ما تأثیر می‌گذارد، توصیف کنید. شاید مفید باشد که اضطراب را مانند موجی توصیف کنید که جمع می‌شود و دوباره فروکش می‌کند.
-علاوه بر صحبت با فرزندتان در مورد نگرانی‌ها و اضطرابش، مهم است که به او کمک کنید تا راه‌حل‌هایی برای نگرانی‌هایش پیدا کند.
-اگر فرزندتان نگران مدرسه است، می‌توانید با او و مدرسه همکاری کنید تا مشکل را شناسایی کرده و با هم راه‌حل‌هایی پیدا کنید.
این می‌تواند شامل دریافت حمایت از یک مربی هم‌سن‌وسال یا اجتناب از یک زمین بازی پر سر و صدا با زود آمدن برای کمک به مرتب کردن کلاس درس باشد. اکثر مدارس فضاهای آرام یا امنی را برای دانش‌آموزان مضطرب ارائه می‌دهند.
مهم است که اضطراب آنها را بپذیرید و راه‌های مفیدی برای مقابله با آن پیدا کنید. فرزندتان را بدون صحبت کردن با او در مورد آنچه که او را مضطرب می‌کند، مجبور به قرار گرفتن در یک موقعیت استرس‌زا نکنید. این کار می‌تواند مشکل را بدتر کند.
اگر فرزند شما واقعاً در حال مبارزه است و این موضوع بر زندگی روزمره او تأثیر می‌گذارد، صحبت با یک متخصص و روانشناس می‌تواند نقطه عطفی باشد برای بازگرداندن لبخند و آرامش به زندگی او. این اقدام شجاعانه، اولین و مهم‌ترین گام برای شکستن زنجیره اضطراب است.
ما در کلینیک مان، در کنار شما هستیم تا با ارائه راهکارهای عملی و همراهی دلسوزانه، این مسیر را برای شما و فرزند دلبندتان هموار سازیم.
راه‌های دیگر برای کاهش اضطراب در کودکان
-به فرزندتان بیاموزید که علائم اضطراب را در خود تشخیص دهد.
-فرزندتان را تشویق کنید تا اضطراب خود را مدیریت کند و در صورت نیاز از دیگران کمک بخواهد.
-کودکان در هر سنی، روال‌های کاری را مایه آرامش می‌دانند، بنابراین سعی کنید در صورت امکان به روال‌های منظم روزانه پایبند باشید.
-اگر فرزندتان به دلیل وقایع ناراحت‌کننده‌ای مانند سوگواری،تجاوز یا جدایی.. مضطرب است، به دنبال کتاب‌ها یا فیلم‌هایی باشید که به او کمک می‌کند احساسات خود را درک کند و متوجه شود که احساس غم یا اضطراب در این موقعیت‌ها طبیعی است.
-اگر می‌دانید تغییری، مانند اسباب‌کشی خانه، در راه است، فرزندتان را با صحبت کردن با او در مورد آنچه قرار است اتفاق بیفتد و دلیل آن آماده کنید.
-قبل از انتقال فرزندتان از دبستان به دبیرستان، او را برای تغییر آماده کنید و سپس هنگام شروع دبیرستان از او حمایت بیشتری کنید.
-سعی کنید خودتان بیش از حد محافظه کار یا مضطرب نشوید.
-تکنیک‌های ساده آرامش‌بخش را با فرزندتان تمرین کنید، مانند ۳ نفس عمیق و آهسته، دم به مدت ۳ شماره و بازدم به مدت ۳ شماره.
-حواس‌پرتی می‌تواند برای کودکان خردسال مفید باشد. برای مثال، اگر آنها از رفتن به مهدکودک مضطرب هستند، در مسیر بازی‌هایی انجام دهید، مانند اینکه ببینید چه کسی می‌تواند بیشترین ماشین قرمز را پیدا کند.
-یک جعبه دستمال کاغذی خالی را به یک جعبه “نگرانی” تبدیل کنید. از فرزندتان بخواهید در مورد نگرانی‌هایش بنویسد یا نقاشی بکشد و آنها را در جعبه “بچسباند”. سپس می‌توانید در پایان روز یا هفته با هم جعبه را مرتب کنید.
اگر اضطراب فرزندتان شدید است، ادامه دارد و در زندگی روزمره او اختلال ایجاد می‌کند، ایده خوبی است که کمک بگیرید.
مراجعه به مشاور يا روانشناس نقطه شروع خوبی است. اگر اضطراب فرزندتان بر زندگی تحصیلی او تأثیر می‌گذارد، ایده خوبی است که با مدرسه او نیز صحبت کنید. حمایت از بزرگسالان مورد اعتمادی که فرزند شما آنها را می‌شناسد، واقعاً می‌تواند به او در غلبه بر این چالش‌ها کمک کند.
ما در کلینیک خود، با بهره‌گیری از روش‌های علمی و همراهی منظم، آماده ارائه خدمات تخصصی هستیم. برای دریافت نوبت و آگاهی از فرآیند کار، با ما در تماس باشید.
شاد و پیروز باشید.